Wychowanie przedszkolne i edukacja wczesnoszkolna wg Lwa Wygotskiego na podstawie projektu "Klucz do uczenia się" - PDF [pobierz]
"Klucz do uczenia się"
Teoriami Wygotskiego zainteresowali się nie tylko psychologowie i pedagodzy w swoich pracach
Program jest oparty na pedagogice Lwa Wygotskiego i ma na celu rozwinąć w dzieciach umiejętności uczenia się – przygotowania do posługiwania się swoim umysłem. Przeprowadzono wiele badań, po których psychologowie stwierdzili, że żeby dzieci odniosły sukces zarówno w szkole, jak i dorosłym życiu – powinny od same początku rozwijać trzy najważniejsze umiejętności: samoregulacji, poznawcze oraz komunikatywne. Program „Klucz do uczenia się” to jedyny w Polsce program, który w ramach wychowania przedszkolnego rozwija te kluczowe umiejętności. Dzięki nim dzieci potrafią kierować własnymi myślami w świadomy sposób, rozwijają swoją kreatywność oraz nabywają umiejętność rozumienia innych poprzez częste zabawy i pracę w grupach. Lew Wygotski wiele razy w swoich dziełach podkreślał jak ważne jest wspieranie rozwoju języka, dlatego program oparty na jego pedagogice rozwija także kompetencje językowe i komunikacyjne dzieci. Program stanowi logiczną całość zawierającą powiązane tematycznie zajęcia. Dzięki temu realizowana jest idea „krok po kroku”. Największą zaletą „Klucza do uczenia się” jest podążanie za indywidualnym rozwojem dziecka.
Dorota Kamińska i Bożena Świderska – trenerki „Klucza do uczenia się”, a także konsultantki MSCDN – o programie mówią w następujący sposób: „Patrząc na program z perspektywy trenerek odczuwamy ogromną satysfakcję, ponieważ zmienił on diametralnie nasze życie. Dzięki „Kluczowi…” i osobie Galiny odkryłyśmy drzemiące w nas pokłady kreatywności i stałyśmy się „otwarte”. Nauczyłyśmy się efektywniej wykorzystywać czas na realizację nowych zamierzeń oraz własnych marzeń. Dziecko w programie „Klucz do uczenia się” stopniowo i systematycznie ewaluuje z etapu „gąsienic” w „motyla”, dojrzałego do funkcjonowania w środowisku szkolnym.”Na program składa się 12 modułów, które są od siebie niezależne i można je realizować jako osobny program wspomagający. Podzielone są na dwa poziomy trudności w poznawaniu świata: „Gąsienice” - poziom trudności przewidziany dla dzieci ok. 3-4 letnich oraz „Motyle” - dzieci starsze: 5-6 letnie. Zajęcia przeprowadzane w ogu grupach są następujące: program literacki, konstrukcje, ruch ekspresyjny, gry rozwijające, kreatywne modelowanie, od bazgrania do pisania, matematyka . W starszych grupach wyróżnia się także paragram badawczy wizualno-przestrzenny oraz logikę.
Klucz do uczenia się -Zawartość programu, http://www.kluczdouczeniasie.pl/pl/strona/33/zawartosc_programu.
Każdy z modułów składa się z 30 scenariuszy – jeden na każdy tydzień pracy. Łącznie program „Klucz do uczenia się zawiera ponad pół tysiąca scenariuszy. Dzięki takiej ilości może on być realizowany przez cały okres wychowania przedszkolnego. Scenariusz zawiera: cele poszczególnych sesji, które są zorientowane na dziecko; procedurę – kolejność działań przewidzianych do przepracowania; pomoce dydaktyczne – napisane kolorowym drukiem, zalaminowane – przygotowane dla nauczycieli i dziesięciorga uczniów; oczekiwane efekty nauczania. Przykładowy scenariusz programu można znaleźć na stronie kluczdouczeniasie.pl - jedynym w Polsce dystrybutorem programu.
Analizując program oraz scenariusze łatwo dostrzec podobieństwo poglądów Wygotskiego. Nie brakuje tutaj kreatywnych zabaw, prac w grupach, zajęć rozwijających język mówiony i pisany oraz odczytywanie symboli. Program ten przynosi dzieciom mnóstwo korzyści, m. in.: pozwala się rozwijać, uczy systematyczności („krok po kroku”), pomaga zrozumieć świat za pomocą symboli, daje radość, uczy „uczenia się”, ułatwia poznawanie świata, wyzwala własną aktywność każdego dziecka, pozwala osiągnąć „sukces”, wskazuje na „mocne strony” osobowości, pokazuje i uczy relacji społecznych, umożliwia gromadzenie doświadczeń niezbędnych do kształtowania późniejszych umiejętności, uczy pracy w grupie/zespole.
Zdaniem wielu osób duża część dzieci zaczynających edukację w szkołach podstawowych jest coraz gorzej przygotowana do uczenia się, niż kiedykolwiek wcześniej. Nauczyciele nie mają czasu na zajęcie się problemami związanymi ze słabą znajomością języka i interakcją z rówieśnikami podczas bardzo ważnego początkowego okresu edukacji. Cele programów nauczani i testy wymagają od nauczycieli, by zajęli się nakłanianiem dzieci do czytania, pisania tak szybko jak to możliwe. Niestety efekty bardzo często są sprzeczne z oczekiwaniami. Żeby lepiej przystosować dzieci do wyzwań związanych z kluczowym etapem, jakim jest nauka pisania i czytania w wielu przedszkolach i szkołach wprowadzono program „Klucz do uczenia się”. W przedszkolach stosujących metody Wygotskiego jednymi z najbardziej skutecznych sposobów rozwijania podstawowych umiejętności językowych i społecznych są scenki przedstawiane przez dzieci. Dzięki temu, że zajęcia są dla nich interesujące – dzieci chętnie biorą w nich udział. Gdy dzieci angażują się w czynności, które je interesują, będą stosować bardziej rozbudowane słownictwo i konstrukcje.
Na zajęciach wprowadzane są także symbole. Dzieci zamiast liter odczytują symbole. Rozwijana jest zdolność do odczytywania różnych schematów i do rozumienia znaków. Na zajęciach dzieci otrzymują małe instrumenty, a nauczycielka pokazuje im symbole. Dziecko wie, że gdy widzi długi pasek – prezentuje głośny dźwięk, a kiedy widzi krótki – cichy. Dzieci patrzą na wykres i grają tak samo, jak muzyk patrzący na nuty. Jest to ten sam schemat rozwoju umiejętności poprzedzający czytanie.
Pierwszą szkołą podstawową, która wprowadziła program Wygotskiego jest szkoła państwowa a Anglii - „Two Waters”. Dyrektorka szkoły - Nanette Pain jest zdania, że w programie jest zawartych wiele doskonałych pomysłów. Jednym z nich jest używanie symboli, które reprezentują postaci i elementy z bajek. Dzięki nim dzieci są w stanie opowiedzieć historię bez żadnego słowa na stronie – używając symboli. Kiedy później przedstawi im się litery i słowa – wypłynie to w naturalny sposób. Oprócz symboli – nauczyciele zadają dzieciom pytania, by te mogły odpowiedzieć na nie na tyle, na ile chcą i potrafią. Wielu rodziców obawia się o czytanie i pisanie ich dzieci. Nie są przekonani, że dziecko uczy się nawet wtedy, gdy na kartce nie ma napisanych tekstów. Nauczyciele stosujący metodę Wygotskiego są przekonani, że istnieje wiele ćwiczeń i programów, które można robić z dziećmi i przyniosą lepsze efekty od wkładanie wiedzy do głowy „na siłę”. Dzięki metodom Wygotskiego dzieci są w stanie uczyć się w naturalny sposób wszystkiego.
Uważam, że program „Klucz do uczenia się” rozwija umiejętności dzieci i pomaga im przystosować się do dalszej edukacji. Dzięki niemu dzieci nie czują presji – robią wszystko w swoim tempie, rozwijają swoją kreatywność, potrafią pracować w grupach, bawią się i chętniej podchodzą do nauki, niż dzieci, które uczą się w normalnych szkołach.
Film prezentujący program "Klucz do uczenia się" wg teorii Lwa Wygotskiego. Film wyprodukowany w Wielkiej Brytanii, dla kanału Teachers TV.
Mnóstwo przykładów zajęć z przedszkoli i szkół, gdzie stosowany jest program. Wywiady z nauczycielami i specjalistami. W filmie wpleciony wywiad z autorką Galiną Dolya.
Źródło: kluczdouczeniasie.pl
